Wat betekent een integrale aanpak van duurzame inzetbaarheid?
Een integrale aanpak betekent dat een organisatie duurzame inzetbaarheid niet ziet als een los HR-project, maar als een samenhangend thema dat meerdere invalshoeken en niveaus raakt. Werkvermogen, vitaliteit, ontwikkeling en organisatiecultuur beïnvloeden elkaar direct. Een integrale benadering brengt deze perspectieven bij elkaar en voorkomt dat maatregelen versnipperd of ad-hoc blijven.
Verschillende invalshoeken
Om duurzame inzetbaarheid goed te kunnen versterken, is het nodig om vanuit meerdere perspectieven te kijken, bijvoorbeeld:
- Mens en gedrag – motivatie, werkstress, gezondheid, werk-privébalans
- HR en organisatie – leiderschap, ontwikkelmogelijkheden, werkomgeving
- Teams en samenwerking – werkdrukverdeling, cultuur, sociale veiligheid
- Preventie en arbo – fysieke belasting, mentale belasting, veilige werkprocessen
Geen enkel perspectief staat op zichzelf. Een verandering in werkdruk raakt vitaliteit, wat weer invloed heeft op motivatie en prestaties. Juist daarom werkt een integrale aanpak.
Verschillende niveaus in de organisatie
Een integrale aanpak kijkt bovendien niet alleen naar individuen, maar naar alle lagen:
- Organisatieniveau – visie, beleid, strategische keuzes
- Teamniveau – samenwerking, rolverdeling, cultuur en dagelijkse routines
- Individueel niveau – competenties, energie, belastbaarheid, ambities
Als deze niveaus niet op elkaar aansluiten, stokt het beleid vaak in de uitvoering.
Hoe beoordeel je hoe integraal je bezig bent?
Je kunt jezelf een paar kernvragen stellen:
- Bestaat er een duidelijke visie op duurzame inzetbaarheid?
- Sluit beleid aan op de dagelijkse praktijk in teams?
- Worden vraagstukken tijdig gesignaleerd en opgepakt?
- Is er structureel aandacht voor zowel fysieke als mentale gezondheid?
- Wordt leidinggevenden geleerd hoe zij medewerkers hierin kunnen ondersteunen?
- Is het thema verdeeld over verschillende afdelingen, of is er een duidelijk aanspreekpunt?
- Zijn medewerkers actief betrokken bij het vormgeven van beleid?
Deze vragen geven snel inzicht in waar de benadering sterk is en waar nog gaten zitten.
Wat kun je doen als de aanpak nog niet integraal is?
Hieronder staan concrete stappen die vrijwel iedere organisatie kan nemen, ongeacht grootte of sector.
1. Benoem een duidelijk aanspreekpunt
Dit kan een coördinator duurzame inzetbaarheid zijn: iemand die overzicht houdt, signalen verzamelt, thema’s agendeert en afdelingen met elkaar verbindt. Het hoeft niet per se een fulltime rol te zijn, maar het vraagt wel om mandaat en zichtbaarheid.
2. Richt een multidisciplinair team in
Betrek medewerkers vanuit verschillende delen van de organisatie, bijvoorbeeld HR, leidinggevenden, preventie, arbodeskundigen of teamvertegenwoordigers. Zo voorkom je dat het thema alleen bij één afdeling blijft liggen.
3. Inventariseer breed wat er speelt
Inventariseren kan op meerdere manieren:
- gesprekken met teams en medewerkers
- periodieke scans of interne onderzoeken
- signalen van leidinggevenden
- gegevens over werkdruk, verzuim of verloop
Niet om te meten om het meten, maar om te achterhalen waar kansen of risico’s zitten.
4. Formuleer een realistische visie
Een visie hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het gaat erom dat helder wordt:
- wat je als organisatie belangrijk vindt
- waarom duurzame inzetbaarheid ertoe doet
- wat medewerkers mogen verwachten
- op welke thema’s je inzet, zoals gezondheid, ontwikkeling, werkplezier en samenwerking
5. Maak doelen per niveau
- Strategisch – wat moet er op langere termijn veranderen?
- Tactisch – welke programma’s, middelen of interventies zijn nodig?
- Operationeel – wat gebeurt er concreet in de teams en op de werkvloer?
Pas als alle drie de lagen kloppen, werkt het beleid echt.
6. Begin klein en bouw op
Veel organisaties lopen vast omdat ze te groot willen beginnen. Kleine, haalbare stappen leveren sneller zichtbaar resultaat en draagvlak op. Wat werkt, kun je daarna verbreden en verdiepen.
Waarom een integrale aanpak werkt
Een samenhangende aanpak van duurzame inzetbaarheid:
- voorkomt losse acties die weinig effect hebben
- zorgt dat leidinggevenden weten wat hun rol is
- maakt medewerkers mede-eigenaar van het onderwerp
- sluit beleid beter aan op de realiteit van teams
- versterkt vitaliteit, motivatie en werkvermogen
- helpt bij het opvangen van veranderingen, zoals technologische ontwikkelingen of vergrijzing
Duurzame inzetbaarheid is geen project met een einddatum, maar een manier van werken. Een integrale benadering helpt om dat structureel en realistisch te doen.